Türkçesi: Dr.Sedat Yıldız

Hepimiz "tamamlayıcı", "alternatif" ve "integratif (bütünleştirici)" sözcüklerini görmüşüzdür, peki bunlar gerçekte ne anlama geliyor?

Bu bilgi notu, bu terimleri daha iyi anlamanıza yardımcı olmak için ele almakta ve Ulusal Tamamlayıcı ve İntegratif Sağlık Merkezi'nin (National Center for Complementary and Integrative Health - NCCIH) bu araştırma alanındaki misyonu ve rolünün kısa bir resmini sunmaktadır. "Tamamlayıcı", "alternatif" ve "bütünleyici" terimleri alanla birlikte sürekli olarak gelişmektedir, ancak bu terimlerin aşağıdaki açıklamaları, Ulusal Sağlık Enstitüleri (National Center for Complementary and Integrative Health) olarak bunları şu anda nasıl tanımladığımızı göstermektedir.

 

Tamamlayıcı vs Alternatif

2012 yılında yapılan ulusal bir araştırmaya göre, pek çok Amerikalı (yetişkinlerin yüzde 30'undan fazlası ve çocukların yaklaşık yüzde 12'si), genellikle geleneksel (conventional medicine – önemli not: metinde conventional medicine kavramı ile bahsedilen modern tıp&batı tıbbı uygulamalarıdır. İngilizce’den doğrudan çevrildiğinde ortaya çıkan geleneksel kelimesi yanlış bir anlamaya neden olacağı için bu metinde Batı Tıbbı kavramı kullanılmıştır.) tıbbi bakımın parçası olmayan veya olağan Batı uygulamalarının dışında kökenleri olabilecek sağlık bakım yaklaşımlarını kullanıyor. Bu yaklaşımları tanımlarken insanlar sıklıkla "alternatif" ve "tamamlayıcı" terimlerini birbirinin yerine kullanırlar, ancak iki terim farklı kavramları ifade eder:

 

- Ana akım olmayan bir yaklaşımın batı tıbbı ile birlikte kullanılması durumunda "tamamlayıcı" olduğu kabul edilir.

- Batı tıbbı uygulamalarının yerine ana akım olmayan bir yaklaşım kullanılıyorsa, bu "alternatif" olarak kabul edilir.

Ana akım olmayan yaklaşımları kullanan çoğu kişi aynı zamanda batı tıbbı sağlık hizmetlerinden de yararlanmaktadır.

 

Tamamlayıcı ve alternatif terimlerinin yanı sıra “fonksiyonel tıp” terimini de duyabilirsiniz. Bu terim bazen bütünleştirici sağlığa (integratif sağlık) benzer bir kavrama atıfta bulunur (aşağıda açıklanmıştır), ancak aynı zamanda naturopatiye (Geleneksel uygulamalar ile 19. yüzyıl boyunca Avrupa'da popüler olan sağlık bakım yaklaşımlarının birleşiminden gelişen bir tıbbi sistem) daha yakından benzeyen bir yaklaşıma da atıfta bulunabilir.).

 

İntegratif Sağlık

İntegratif sağlık, batı tıbbı ve tamamlayıcı yaklaşımları koordineli bir şekilde bir araya getirir. İntegratif sağlık aynı zamanda batı tıbbı sağlık bakım yaklaşımları (ilaç, fiziksel rehabilitasyon, psikoterapi gibi) ve tamamlayıcı sağlık yaklaşımları (akupunktur, yoga ve probiyotikler gibi) gibi iki veya daha fazla müdahalenin çeşitli kombinasyonlarda olduğu multimodal müdahaleleri de vurgulamaktadır. Örneğin tek bir organ sistemi yerine tüm kişiyi tedavi etmek. İntegratif sağlık, kişinin bütününe yönelik bakım sağlamak için batı tıbbı ve tamamlayıcı yaklaşımları bir araya getirerek farklı sağlayıcılar ve kurumlar arasında iyi koordine edilmiş bakımı amaçlamaktadır.

 

Sağlık ve sağlıklı yaşama yönelik bütünleştirici yaklaşımların kullanımı, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki bakım ortamlarında arttı. Araştırmacılar şu anda askeri personel ve gaziler için ağrı yönetimi, kanser hastalarında ve hayatta kalanlarda semptomların hafifletilmesi ve sağlıklı davranışları teşvik eden programlar dahil olmak üzere çeşitli durumlarda bütünleştirici sağlığın potansiyel faydalarını araştırıyorlar.

 

Bütünsel insan sağlığı nedir?

Bütünsel sağlık, yalnızca hastalıkları tedavi etmek yerine, bireylerin, ailelerin, toplulukların ve toplumların biyolojik, davranışsal, sosyal, çevresel gibi birbiriyle bağlantılı birden fazla alanda sağlıklarını iyileştirmelerine ve iyileştirmelerine yardımcı olmayı ifade eder. Bütünsel insan sağlığı üzerine yapılan araştırmalar, organlar ve vücut sistemleri arasındaki bağlantılar da dahil olmak üzere, sağlığın bu çeşitli yönleri arasındaki bağlantılara ilişkin anlayışın genişletilmesini içerir.

 

Askeri Personel ve Gaziler İçin Ağrı Yönetiminde İntegratif Yaklaşımlar

Kronik ağrı, aktif görevli askeri personel ve gaziler arasında yaygın bir sorundur. NCCIH (National Center for Complementary and Integrative Health), ABD Gazi İşleri Bakanlığı ve diğer kuruluşlar, bütünleştirici yaklaşımların yardımcı olup olamayacağını görmek için araştırmalara sponsorluk yapıyor.

Örneğin:

-NCCIH tarafından finanse edilen bir çalışma, omurga ağrısı ve ilgili mental sağlık sorunları olan gaziler için kayropraktik uzmanları, birinci basamak sağlık hizmet sağlayıcılarını ve ruh sağlığı sağlayıcılarını içeren yenilikçi, işbirlikçi bir tedavi modeli geliştiriyor.

-NCCIH tarafından finanse edilen diğer çalışmalar, gaziler için ağrı yönetimi programlarına farkındalık meditasyonu, kendi kendine hipnoz veya diğer tamamlayıcı yaklaşımların eklenmesinin etkilerini test ediyor. Amaç, hastaların kendilerini daha iyi hissetmelerine ve daha iyi işlev görmelerine yardımcı olmak ve ciddi yan etkileri olabilecek ağrı kesici ilaçlara olan ihtiyaçlarını azaltmaktır.

Askeri personel ve gazilere yönelik ağrı yönetimi hakkında daha fazla bilgi için NCCIH'nin ABD Ordusu, Gaziler ve Aileler için Tamamlayıcı Sağlık Uygulamaları web sayfasına bakabilirsiniz.

 

Kanser Hastalarında ve Hayatta Kalanlarda Semptom Yönetiminde İntegratif Yaklaşımlar

İntegratif sağlık programları olan kanser tedavi merkezleri, batı tıbbı kanser tedavisi gören hastaların semptomlarının ve yan etkilerinin yönetilmesine yardımcı olmak için akupunktur ve meditasyon gibi hizmetler sunabilir. Bu bütünleştirici programların potansiyel değeri üzerine araştırmalar henüz başlangıç aşamasında olmasına rağmen, bazı çalışmalarda umut verici sonuçlar elde edilmiştir. Örneğin, NCCIH tarafından finanse edilen araştırma şunları önermektedir:

-Masaj terapisi ilerlemiş kanser hastalarında ağrı ve ruh halinde kısa süreli iyileşmelere yol açabilir.

-Bir ön çalışmanın sonuçlarına göre, yoga bazı kadınların meme kanseri tedavisinden sonra yaşadığı kalıcı yorgunluğu giderebilir.

-Tai chi veya qigong, kanserden kurtulanlarda yorgunluk, uyku güçlüğü ve depresyon gibi semptomların yönetilmesinde umut vaat ediyor.

Daha fazla bilgi için NCCIH'nin kanserle ilgili bilgi notuna bakabilirsiniz.

 

İntegratif Yaklaşımlar ve Sağlıkla İlgili Davranışlar

Doğru beslenme, yeterli fiziksel aktivite yapma ve sigara içmeme gibi sağlıklı davranışlar, insanların ciddi hastalıklara yakalanma riskini azaltabilir. Araştırma, tamamlayıcı ve integratif yaklaşımların sağlıklı davranışları teşvik etmede bir rolü olup olamayacağını araştırıyor. Örneğin:

-Ön araştırmalar, yoga ve meditasyona dayalı terapilerin sigara içenlerin sigarayı bırakmasına yardımcı olabileceğini öne sürüyor.

-Ulusal Kanser Enstitüsü (National Cancer Institute – ABD) tarafından finanse edilen bir çalışmada, tamamlayıcı sağlık uygulayıcıları (kayropraktik uzmanları, akupunktur uzmanları ve masaj terapistleri), hastalarına kanıta dayalı sigarayı bırakma müdahaleleri sağlamak üzere başarıyla eğitildi.

-NCCIH tarafından finanse edilen bir çalışma, tüm aileyi kapsayan farkındalık temelli bir programın aşırı kilolu ergenlerde kilo kaybını ve yeme davranışını iyileştirip iyileştiremeyeceğini test ediyor.

Daha fazla bilgi için NCCIH Sigarayı Bırakma ve Kilo Kontrolü web sayfalarına bakabilirsiniz.

 

Tamamlayıcı Sağlık Yaklaşımları

Tamamlayıcı yaklaşımlar, birincil terapötik girdilerine (terapinin nasıl alındığı veya iletildiği) göre sınıflandırılabilir; bunlar şu şekilde olabilir:

 

-Beslenme (örneğin özel diyetler, diyet takviyeleri, şifalı bitkiler ve probiyotikler)

-Psikolojik (örneğin farkındalık)

-Fiziksel (ör. masaj, omurga manipülasyonu)

-Psikolojik ve fiziksel (örneğin yoga, tai chi, akupunktur, dans veya sanat terapileri) veya psikolojik ve beslenme (örneğin bilinçli beslenme) gibi kombinasyonlar

Beslenme yaklaşımları, NCCIH'nin daha önce doğal ürünler olarak sınıflandırdığı ürünleri içerirken, psikolojik ve/veya fiziksel yaklaşımlar, zihin ve vücut uygulamaları olarak adlandırılan uygulamaları içerir.

 

Kategorilere giren tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarına örnekler: Psikolojik, Fiziksel ve Beslenme

Beslenme Yaklaşımları

Bu yaklaşımlar arasında şifalı bitkiler (botanik olarak da bilinir), vitaminler, mineraller ve probiyotikler gibi çeşitli ürünler bulunur. Yaygın olarak pazarlanmakta, tüketicilere kolayca ulaşılabilmektedir ve sıklıkla besin takviyesi olarak satılmaktadır.

 

Amerikalıların tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarını kullanımına ilişkin kapsamlı bir araştırmayı içeren 2012 Ulusal Sağlık Görüşme Araştırması'na (NHIS, National Health Interview Survey) göre, Amerikalı yetişkinlerin yüzde 17,7'si geçtiğimiz yıl vitamin ve minerallerin dışında bir besin takviyesi kullanmıştı. Bu ürünler araştırmada en popüler tamamlayıcı sağlık yaklaşımı oldu. (Tablo) En sık kullanılan vitamin ve mineral olmayan besin takviyesi balık yağıydı.

Araştırmacılar birkaç besin takviyesi üzerinde geniş ve titiz çalışmalar yaptı ancak sonuçlar genellikle ürünlerin incelenen koşullar için işe yaramadığını gösterdi. Diğerleri hakkında araştırmalar sürüyor. Bazılarının faydalı olabileceğine dair göstergeler olsa da, bu ürünlerin insan vücudundaki etkileri, güvenlikleri ve ilaçlarla ve diğer doğal ürünlerle olası etkileşimleri hakkında daha fazla şeyin öğrenilmesi gerekiyor.

 

Psikolojik ve Fiziksel Yaklaşımlar

Tamamlayıcı fiziksel ve/veya psikolojik yaklaşımlar arasında tai chi, yoga, akupunktur, masaj terapisi, omurga manipülasyonu, sanat terapisi, müzik terapisi, dans, farkındalık temelli stres azaltma ve diğerleri yer alır. Bu yaklaşımlar genellikle eğitimli bir uygulayıcı tarafından uygulanır veya öğretilir. 2012 NHIS, yoga, kayropraktik ve osteopatik manipülasyon ile meditasyonun yetişkinler tarafından kullanılan en popüler tamamlayıcı sağlık yaklaşımları arasında olduğunu gösterdi. 2017 NHIS'e göre, yoganın popülaritesi son yıllarda dramatik bir şekilde arttı; 2012'de yoga yapan ABD'li yetişkinlerin yüzde 9,5'i, 2017'de yüzde 14,3'e yükseldi. 2017 NHIS ayrıca meditasyon kullanımının yüzde 4,1'den üç kattan fazla arttığını gösterdi ve 2012'de yüzde 14,2'ye yükseldi.

 

Diğer psikolojik ve fiziksel yaklaşımlar arasında gevşeme teknikleri (nefes egzersizleri ve yönlendirilmiş imgelem gibi), qigong, hipnoterapi, Feldenkrais yöntemi, Alexander tekniği, Pilates, Rolfing Yapısal Bütünleşme ve Trager psikofiziksel bütünleşme yer alır.

 

Araştırma bulguları, çeşitli psikolojik ve fiziksel yaklaşımların tek başına veya kombinasyon halinde çeşitli durumlar için yararlı olduğunu göstermektedir. Birkaç örnek aşağıdakileri içerir:

 

Akupunktur, bel ağrısı, boyun ağrısı ve osteoartrit/diz ağrısı gibi sıklıkla kronik olan ağrı türlerinin hafifletilmesine yardımcı olabilir. Akupunktur ayrıca gerilim baş ağrılarının sıklığını azaltmaya ve migren baş ağrılarını önlemeye yardımcı olabilir.

Meditasyon ülseratif kolitli kişilerde kan basıncını, anksiyete ve depresyon semptomlarını, irritabl bağırsak sendromu semptomlarını ve alevlenmeleri azaltmaya yardımcı olabilir. Meditasyon aynı zamanda uykusuzluğa sahip insanlara da fayda sağlayabilir.

Tai chi'nin denge ve stabiliteyi artırmaya, sırt ağrısını ve diz osteoartritinden kaynaklanan ağrıyı azaltmaya ve kalp hastalığı, kanser ve diğer kronik hastalıkları olan kişilerde yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olduğu görülüyor.

Yoga, stresi azaltarak, iyi sağlık alışkanlıklarını destekleyerek ve zihinsel/duygusal sağlığı, uykuyu ve dengeyi iyileştirerek insanların genel sağlığına fayda sağlayabilir. Yoga ayrıca bel ağrısı ve boyun ağrısı, zor yaşam durumlarıyla ilişkili anksiyete veya depresif semptomlar, sigarayı bırakma ve kronik hastalıkları olan kişilerin yaşam kalitesi konusunda da yardımcı olabilir.

 

Psikolojik ve fiziksel yaklaşımlara ilişkin araştırmaların miktarı uygulamaya bağlı olarak büyük ölçüde değişmektedir. Örneğin araştırmacılar akupunktur, yoga, omurga manipülasyonu ve meditasyon üzerine birçok çalışma yapmış ancak diğer bazı yaklaşımlar üzerine daha az çalışma yapılmış.

 

Diğer Tamamlayıcı Sağlık Yaklaşımları

Bazı tamamlayıcı yaklaşımlar bu grupların hiçbirine tam olarak uymayabilir; örneğin geleneksel şifacıların uygulamaları, Ayurveda tıbbı, geleneksel Çin tıbbı, homeopati, naturopati ve fonksiyonel tıp.

 

NCCIH'nin Rolü

NCCIH, Federal Hükümet'in tamamlayıcı ve bütünleştirici sağlık yaklaşımlarına ilişkin bilimsel araştırmalar konusunda lider kuruluşudur.

 

NCCIH’nin Misyonu ve Vizyonu

NCCIH'nin misyonu, titiz bilimsel araştırmalar yoluyla tamamlayıcı ve bütünleştirici sağlık yaklaşımlarının temel bilimini, kullanışlılığını ve güvenliğini ve bunların sağlık ve sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesindeki rollerini belirlemektir.

 

NCCIH'nin vizyonu, bilimsel kanıtların halk, sağlık profesyonelleri ve sağlık politika yapıcıları tarafından tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarının bütünsel sağlık çerçevesinde entegre kullanımına ilişkin karar alma süreçlerine bilgi sağlamasıdır.

 

Daha fazla bilgi için

NCCIH Stratejik Planı

NCCIH'nin mevcut stratejik planı, 2021-2025 Mali Yılı Stratejik Planı: Tüm Kişi Sağlığına İlişkin Araştırmaya Giden Yolu Haritalamak, tamamlayıcı sağlık yaklaşımlarına ilişkin gelecekteki araştırmalar için öncelikleri belirlemede bize yol gösterecek bir dizi amaç ve hedef sunmaktadır.

 

 Bu yayının telif hakkı yoktur ve kamu malıdır. Çoğaltma teşvik edilir *.

 

NCCIH bu materyali bilginiz için sağlamıştır. Sağlık hizmeti sağlayıcınızın/sağlayıcılarınızın tıbbi uzmanlığının ve tavsiyelerinin yerini alması amaçlanmamıştır. Tedavi veya bakımla ilgili kararlarınızı sağlık uzmanınızla görüşmenizi öneririz. Herhangi bir ürün, hizmet veya terapiden bahsedilmesi NCCIH tarafından onaylandığı anlamına gelmez.

Son Güncelleme: Nisan 2021

 

İletişim:

ABD'de ücretsiz: 1-888-644-6226

Telekomünikasyon aktarma hizmeti (TRS): 7-1-1

Web sitesi: https://www.nccih.nih.gov

E-posta: info@nccih.nih.gov(bağlantı e-postayı gönderir)

 

Bu metin https://www.nccih.nih.gov/health/complementary-alternative-or-integrative-health-whats-in-a-name# adresinden Dr.Sedat Yıldız tarafından çevrilmiştir. Kaynak gösterilirken https://www.nccih.nih.gov/health/complementary-alternative-or-integrative-health-whats-in-a-name# (Türkçesi; Dr.Sedat Yıldız, www.getatakademi.com)

 

Kaynaklar

https://www.nccih.nih.gov/health/complementary-alternative-or-integrative-health-whats-in-a-name#

https://www.nccih.nih.gov/health/complementary-alternative-or-integrative-health-whats-in-aname#:~:text=Complementary%20Health%20Practices%20for%20U.S.%20Military%2C%20Veterans%2C%20and%20Families

https://www.nccih.nih.gov/health/complementary-alternative-or-integrative-health-whats-in-a-name#:~:text=NCCIH%E2%80%99s%20fact%20sheet%20on%20cancer

https://www.nccih.nih.gov/health/quitting-smoking

https://www.nccih.nih.gov/health/weight-control

https://www.nccih.nih.gov/health/vitamins-and-minerals

https://www.nccih.nih.gov/health/probiotics-what-you-need-to-know

https://www.nccih.nih.gov/health/herbsataglance

https://www.nccih.nih.gov/health/dietary-and-herbal-supplements

https://www.nccih.nih.gov/health/safety

https://www.nccih.nih.gov/health/know-science/how-medications-supplements-interact

https://www.nccih.nih.gov/health/tai-chi-in-depth

https://www.nccih.nih.gov/health/yoga-what-you-need-to-know

https://www.nccih.nih.gov/health/acupuncture-in-depth

https://www.nccih.nih.gov/health/massage-therapy-what-you-need-to-know

https://www.nccih.nih.gov/health/spinal-manipulation-what-you-need-to-know

https://www.nccih.nih.gov/health/relaxation-techniques-for-health

İşbu içerik, mevcut veya olmasından şüphelendiğiniz bir sağlık sorununuz ile ilişkilendirilerek tıbbi bir teşhis veya tanı yada tedavi aracı olarak kullanılamaz. Mevcut veya olmasından şüphelendiğiniz bir sağlık sorununuzun olması durumunda MUTLAKA DOKTORUNUZA başvurun.